Iedereen kent ze wel, het teamlid dat bij ieder nieuw idee onmiddellijk allemaal beren op de weg ziet en al het enthousiasme als sneeuw voor de zon laat verdwijnen. Ze stellen lastige vragen, hebben een kritische blik, willen alles helemaal analyseren en blijven doorvragen tot ze het volledig begrijpen. Je zou in eerste instantie denken dat deze persoon vervelend is en moet veranderen. Maar deze persoon is juist extreem belangrijk voor je team.
In de afgelopen jaren heb ik tijdens teamcoaching sessies gezien dat deze persoon niet de meest populaire rol heeft. Vooral optimistische en enthousiaste teamleden die erg positief zijn over elk nieuw idee vinden deze teamleden die de rol van de scepticus op zich nemen vaak irritant en ervaren dat zij de snelheid in het proces vertragen.
Ik heb gemerkt dat de rol van de scepticus heel belangrijk is en dat daarom begrip tussen de scepticus en de rest van het team essentieel is.
Met een scepticus naar de watervallen in Panama
Zelf herken ik deze irritatie ook. Mijn man stelt in onze relatie vaak de kritische vragen bij nieuwe ideeën. Toen wij recent in Panama op reis waren had ik als rasechte optimist bedacht om samen met onze twee kinderen van 2 en 9 jaar oud met de lokale bus naar een waterval te gaan. Ik wist de naam van de waterval zo ongeveer, dat er ook ooit weer een bus terug zou rijden, maar dat was het dan ook wel.
Toen we eenmaal in het lokale minibusje zaten te wachten totdat we zouden vertrekken werd de lucht ineens erg donker en niet snel daarna begon het keihard te regenen. Mijn man werd wat nerveus en begon allerlei vragen te stellen, die ik niet kon beantwoorden en eigenlijk ook wel vervelend vond.
“Wat doen we dan als het straks nog steeds zo keihard regent bij de waterval? Hoe lang duurt het om door te rijden naar de volgende halte? Is er eigenlijk wel een schuilplek bij deze waterval?”
De deur van de bus ging dicht, de bus reed weg, en we konden niet meer terug, alleen maar vooruit.
We zijn bij de waterval uitgestapt in de stromende regen. Het donderde en bliksemde, en door de regen kwamen er modderstromen omlaag. Er was geen veilige route om bij de waterval te komen, en nergens leek er een veilige plek om te schuilen te zijn. Uiteindelijk konden we toch schuilen bij een hutje langs de andere kant van de snelweg waar onze kinderen leuk hebben gespeeld met hun nieuwe vrienden uit Panama, en kwam er na een uur wachten weer een minibusje langs dat ons naar onze vertrekhalte terugreed.
Dit verhaal deed me wel nadenken. Ik zie altijd veel mogelijkheden, terwijl mijn man een mooi tegenwicht biedt door meer de ‘wat als’ scenario’s uit te denken. Natuurlijk kwam het uiteindelijk allemaal goed bij de waterval en hebben we een bijzondere dag beleefd. Maar het had ook absoluut anders kunnen aflopen.
Bovenstaande illustreert voor mij erg duidelijk dat de rol van de scepticus erg belangrijk is. Hier zit het talent om alle mogelijke scenario’s goed uit te denken voordat je een besluit neemt met elkaar. Hoe je de negatieve emotie van irritatie kan omturnen naar waardering zodat je optimaal kunt samenwerken zet ik hieronder uiteen in een aantal praktische tips.
4 Tips om de samenwerking met een scepticus te verbeteren
Tip 1: Begrip is de sleutel
Probeer de ander echt te snappen. Wat is zijn/haar talent en wat drijft deze persoon? Hier kun je goed achter komen door met elkaar in gesprek te gaan om elkaar beter te leren kennen. Bijvoorbeeld bij een lunch. Tijdens zo’n gesprek is het dan een goed idee om zoveel mogelijk open vragen te stellen.
Open vragen beginnen met wie, wat, waar, wanneer of hoe. Hier is een mooie oefening voor waarin je alleen maar open vragen mag stellen aan elkaar. Best lastig kan ik je uit eigen ervaring vertellen. Wij hebben snel onze oordelen en meningen klaar. En vanuit oordelen en meningen ga je zaken invullen en worden je vragen gesloten vragen. Op gesloten vragen kan een ander alleen maar ‘ja’ of ‘nee’ antwoorden. Dit zorgt ervoor dat de dialoog oppervlakkig blijft. Open vragen nodigen uit om de ander echt te begrijpen.
Vorige week heb ik bijvoorbeeld een teamcoaching gedaan, waarin de teamleden elkaar alleen maar open vragen mochten stellen. Met name tussen de optimist en de scepticus speelde veel onbegrip. Door open vragen te stellen nam het begrip toe. En vanuit dit diepere inzicht en begrip kun je weer beter samenwerken, wat weer leidt tot betere teamresultaten.
Tip 2: Durf jezelf kwetsbaar op te stellen
Het met elkaar spreken over wie je bent en wat je drijft zijn intieme gesprekken en het vergt lef om je zo kwetsbaar op te stellen. In mijn aanpak laat ik teams altijd levensverhalen met elkaar delen om hier meer inzicht in te krijgen. Dit wordt vaak als spannend ervaren wat geheel begrijpelijk is. Daarom is het goed om een sfeer van openheid en vertrouwen te creëren door bijvoorbeeld een leidinggevende als eerste zijn of haar levensverhaal te laten vertellen.
Brené Brown doet onderzoek naar de kracht van kwetsbaarheid. Haar conclusie is helder: ‘Geen kwetsbaarheid staat gelijk aan geen creativiteit en geen tolerantie voor fouten staat gelijk aan geen innovatie.’
Het tonen van kwetsbaarheid valt meestal buiten onze aangeleerde comfortzone. Maar juist daar zit ook de mogelijkheid tot groei en ontwikkeling. Mijn ervaring met teams is dat ze met het delen van de levensverhalen vrijwel altijd meer vertellen dan ze zelf van tevoren hadden gedacht. De reactie nadien is altijd hetzelfde: ‘Waarom doen we dit niet vaker met elkaar?’ Er ontstaat diepere verbinding en enthousiasme met elkaar. Dat zijn belangrijke ingrediënten voor high performing teams.
Tip 3: Spreek irritaties uit
Onbesproken irritaties gaan sluimeren en etteren. En zo wordt een kleine irritatie alleen maar groter totdat deze ontploft. Ik heb menigmaal gezien dat dit zelfs tot gevolg kan hebben dat teamleden niet meer met elkaar willen samenwerken. Maar wat zegt zo’n gevoel van irritatie eigenlijk?
Vaak zegt een irritatie die je bij een ander hebt veel over jezelf. Mensen zijn mooie spiegels voor elkaar. Stel je voor dat jij je als optimist irriteert aan een scepticus, omdat deze persoon in jouw ogen altijd zo negatief is. Dan is het interessant om je af te vragen waarom jij alles positief wil bekijken? Wat maakt dat een kritische blik ervoor zorgt dat jouw energie afneemt?
Mijn persoonlijke antwoord hierop in het geval van de waterval is dat vrijheid voor mij een belangrijke waarde is. Alles van te voren uitdenken voelt als een beperking in mijn vrijheid om lekker spontaan op avontuur te gaan. En waarom vrijheid voor mij zo belangrijk is heeft weer met mijn persoonlijke geschiedenis te maken. Dit is natuurlijk voor iedereen weer anders, daarom is zelfinzicht ook essentieel voor een goede en open samenwerking
Als je dan vanuit je zelfinzicht irritaties uitspreekt komt het niet aanvallend over. Je kunt irritaties namelijk op twee manieren uitspreken:
‘Waarom stel jij altijd van die irritante vragen? Ik weet toch ook niet of er een schuilplek is bij die waterval?‘
of
‘Ik merk dat vrijheid belangrijk voor mij is. Als jij deze vragen aan mij stelt heb ik het gevoel dat ik allerlei details van tevoren moet uitdenken, terwijl ik het prettig vind om op avontuur te gaan. Hoe kijk jij hier tegenaan?‘
Manier twee zorgt voor meer verbinding en samenwerking. En dat komt een team altijd ten goede.
Tip 4: Gebruik elkaars talent
Wanneer er meer begrip is voor elkaar en iedereen de waarde van de scepticus inziet, is het van belang deze talenten ook daadwerkelijk te benutten. Dit doe je door alle talenten de ruimte te geven in het besluitvormingsproces. De optimist is bijvoorbeeld heel waardevol en sterk aan het begin van het proces, het opstarten. Dit is iemand die de grote lijnen zal willen uitzetten en geen of weinig obstakels ziet. Biedt vervolgens als team evenveel ruimte aan de scepticus. Sta open voor de vragen die worden gesteld, de scenario’s die op tafel worden gelegd, en onderzoek deze als team.
Ik hoop dat bovenstaande tips nuttig en toepasbaar zijn en dat ze helpen bij het inzien en benutten van de talenten van de scepticus.
It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email. You’ll be the first we inform when our Free Intro comes online!